تفخیم در لغت به معنای (بزرگداشت) می باشد و در اصطلاح ، عبارت است از :

درشت و پرحجم ادا نمودن حرف ، به طوری که دهان از صدای آن حرف پر شود .

ترقیق ،ضد تفخیم است در لغت به معنای رقیق کردن و از غلظت چیزی کاستن و در اصطلاح ، عبارت است از :

نازک و کم حجم ادا نمودن صدای حرف.

موارد تفخیم :حروف استعلاء همگی بدون استثنا تفخیم می شوند و حروف اطباق (ص-ض-ط-ظ) از تفخیم بیشتری برخوردار می باشند. تفخیم حروف استعلاء در حالتهای مختلف متفاوت می باشد ، در حرف مفتوح بیشتر و در حرف مضموم و ساکن ، متوسط و در حرف مکسور ، اندک است.

موارد ترقیق :حروف استفال ترقیق می شوند به استثنای دو حرف (راء) و (لام) که در برخی موارد تفخیم می گردند . 

منبع :آموزش قرآن در رابـطـه بـا نظام آموزش عقیدتى سیاسى سپاه (با کمی تغیرات)